olej / płótno
46 x 37 cm
sygnowany, datowany i opisany na odwrocie: 46 x 37 | „Zapis” Jan Tarasin 91
Jan Tarasin (1926-2009) – malarz, grafik i rysownik, a także teoretyk sztuki i pedagog. Malarstwo studiował w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych pod kierunkiem m.in. Zbigniewa Pronaszki i Wacława Taranczewskiego. Jeszcze jako student zadebiutował na słynnej I Wystawie Sztuki Nowoczesnej w Krakowie (1948). Przez wiele lat wykładał na warszawskiej ASP, a w latach 1987-1990 piastował stanowisko jej rektora. W roku 1984 został laureatem nagrody im. Jana Cybisa.
Podczas I Wystawy Sztuki Nowoczesnej Tarasin zaprezentował geometryzujące abstrakcje zbliżone do ówczesnych poszukiwań Andrzeja Wróblewskiego, jednak już dekadę później formalne eksperymenty doprowadziły go do wypracowania własnego, unikalnego stylu. Jego prace – na pozór nieprzedstawiające – zwykle zawierają w swoich tytułach nawiązania do świata realnego (Przedmioty, Sytuacje itp.). Tarasin był bowiem bacznym obserwatorem widzialnej, materialnej rzeczywistości, jednak roli malarstwa nie upatruje w naśladownictwie natury, lecz we wnikliwym badaniu jej mechanizmów i struktur. Upraszczał zatem faktyczne przedmioty do poziomu abstrakcyjnych znaków szeregowanych w rytmiczne, harmonijne systemy. Nierzadko rozmieszczane są w układach pasowych, przywodzących na myśl zapis nutowy na pięciolinii. Inne skojarzenie to dalekowschodnia kaligrafia, z którą Tarasin zetknął się w latach 60. podczas pobytu na stypendium w Chinach i Wietnamie. Niewątpliwie charakterystyczne znaki z jego obrazów tworzą rodzaj symbolicznego alfabetu, odczytywanego na poziomie wizualnych struktur.
„Nie szukam w swoim malarstwie uniwersalnej formuły, pozwalającej uporządkować i zrozumieć świat. Nie gonię też za niepowtarzalnym, efemerycznym zjawiskiem, fascynującym nas swoją wyjątkowością. To, co robię, jest podporządkowane determinacji niekończącej się projekcji zmiennych zjawisk, niekończącemu się rejestrowi sytuacji i faktów poddanych w swym nieustannym biegu działaniom nieprzewidzianych przypadków i okoliczności. Ten niepojęty, dynamiczny i otwarty system jest przecież największą tajemnicą każdego zjawiska, któremu udało się zaistnieć. Malarstwo jest dla mnie tym wspaniałym narzędziem, dzięki któremu możemy się do niej maksymalnie zbliżyć, czuć niemal fizyczną jej obecność, poznawać ją poza kontrolą całego balastu racjonalnych barier. Malarstwo ze swoją konkretnością i jawnością sprawia, że nasza podświadomość, intuicja, dociekliwość i wszystkie inne środki kontaktowania się ze światem muszą swoje odkrycia ujawnić również niezwykle konkretnie i czytelnie. Inaczej malarstwo ich nie przyjmie. Właśnie jego konkretność i rygor w połączeniu z nieomal nieograniczoną zdolnością do przenikania przez gęstą sieć naszych fizycznych i intelektualnych uwarunkowań i ograniczeń, decyduje o jego sile i możliwościach i dlatego maluję.”*
* Cyt. za: Jan Tarasin. Malarstwo i prace na papierze. 2005–1959, kat. wystawy, Państwowa Galeria Sztuki w Sopocie, Sopot 2006, s. nlb.
