Mela Muter (1876 Warszawa - 1967 Paryż), Obraz dwustronny:

Uliczka w Awinionie. Mężczyzna na krześle. Wiejska droga (l. 40. XX w.) / Wnętrze domu baskijskiego, ok. 1913–1914

olej, płótno, 59 × 56 cm
sygn. p. d.: „Muter”

na odwrocie powtórzony dwukrotnie stempel na krośnie malarskim oraz w obrębie kompozycji malarskiej z informacją o zezwoleniu wywozu zagranicę, na ramie notatki ramiarskie, papierowa nalepka pracowni ramiarskiej Delf z Paryża, nalepka z maszynopisem oraz nalepka z numerem: „90.”
Pochodzenie:
– kolekcja Bolesława i Liny Nawrockich;
– kolekcja Wojciecha Fibaka;
– Christie’s, Londyn (Aukcja Impressionist, Modern & Post War Art. – 6.04.2001);
– kolekcja prywatna, Niemcy;
– kolekcja prywatna, Polska

Wystawiany:
– „École de Paris. Artyści żydowscy z Polski w kolekcji Wojciecha Fibaka”, Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie, lipiec-sierpień 1998
Reprodukowany:
– „École de Paris. Artyści żydowscy z Polski w kolekcji Wojciecha Fibaka”, katalog wystawy, red. Józef Grabski, Pałac Poznańskich w Łodzi, 1998, s. 207 (il.), poz. 90
– „Mela Muter, Malarstwo/Peinture. Katalog zbiorów Muzeum Uniwersyteckiego w Toruniu”, red. Mirosław Adam Supruniuk, Sławomir Majoch, Toruń 2010, s. 74 (ilustracja przedstawiająca czarno-białe zdjęcie odwrocie obrazu)

„[...] Obrazy p. M. Muterowej znalazły się na poczesnym miejscu, w pierwszej sali. [..] pejzaże z Południa żyją własnym życiem niezwykle skupionem, jędrnem i bolesnem w swem napięciu, a przecież bez śladu rezygnacji czy biernej rozpaczy [...]”.
E. Woroniecki, „Artyści polscy w Paryskim Salonie”, „Tygodnik Ilustrowany” 1924, nr 7, s. 100.

„(…) Podziwiamy u pani Meli Muter wolę życia i bezgraniczne umiłowanie przyrody. Pejzaże, postacie, kompozycje malowane z natury w Hiszpanii czy też na południu Francji, zachwycają nas tu intensywnością rysunku i koloru nakładanego szerokimi pociągnięciami, z pominięciem żmudnego wykańczania szczegółów. W tych, szybkich, syntetycznych notatkach uchwycono pełne życia motywy, a jednocześnie pozostał w nich świeży ślad zachwytu artystki nad odwiecznymi cudami natury. Jakież to wszystko pogodne, prawdziwe święto koloru i słońca!” (E. Woroniecki, L’Art. polonais à Paris. Petites expositions: […] Mme Mela Muter au Sacre de Printemps, „La Pologne politique, économique, littéraire et artistique” 1925, półr. I, s. 468).

Po wybuchu II wojny światowej Mela Muter opuściła Paryż i udała się na południe Francji. Początkowo zamieszkała w Villeneuve-lès- Avignon, a następnie już w samym Avignon. Tam osiadła przy ulicy Velonterie 12. Pracowała w szkole dla dziewcząt College Saint-Marie, gdzie uczyła rysunku, literatury, historii sztuki. Avignion staje się dla artystki bardzo bliski. Po zakończonej wojnie Melania wróciła do Paryża, jednak latem powraca do Avignonu. Tutaj też władze miasta ofiarowują artystce mieszkanie przy Quai de la Linge 24, położone u stóp pałacu i ogrodów papieskich. W samym Avignionie artystka miała swoje indywidualne wystawy, między innymi w 1948 i w 1958 roku.
Prowansalskie widoki Avignionu i okolic w twórczości Melani pojawiają się bardzo często. Artystka w szczególności ukochała widoki ukazujące XIV-wieczny Fort Świętego Andrzeja w Villeneuvelès-Avignon. Znacznie rzadziej artystka uwieczniała fragmenty ulic Avignionu, czy też w ogóle innych miast. Na prezentowanym na aukcji obrazie widać fragment drogi, z górującymi kubistycznie ujętymi bryłami budynków. Wyjątkowym walorem pracy jest wprowadzenie do kompozycji elementu sztafażu w postaci siedzącego mężczyzny na krześle na środku drogi oraz stojące u szczytu drogi dwie zajęte rozmową postaci.
Artystka wielokrotnie malowała swoje prace dwustronnie. W późniejszych latach swojej twórczości wykorzystywała płótna swoich wczesnych kompozycji. I tak jest właśnie w przypadku prezentowanej w katalogu aukcji. Oto na odwrocie znajduje się kompozycja, ukazująca wnętrze domu baskijskiego z charakterystycznymi filarami i widoczną postacią kobiety stojąca w drzwiach. Podobny motyw pojawił się na obrazie artystki z tego samego okresu – „Wnętrze domu baskijskiego”, olej na płótnie, 60,6 × 50,5 cm, MUT/dep/BLN/13 – zbiory Muzeum Uniwersyteckie w Toruniu. Mela Muter wraz z synem Andrzejem Hiszpanię, a dokładnie baskijską miejscowość Ondarroa odwiedziła dwukrotnie latem 1913 i 1914 roku. O samej miejscowości sama artystka pisała tak: „…mały port rybacki, zawieszony wysoko na stromym morskim brzegu, prawie pionowo opadającym do oceanu pełnego gwałtownych wirów, przypływów i odpływów. […] Domy są zbudowane na zboczu skały tak bardzo urwistym, że wchodzi się doń z ulicy od razu na szóste piętro, a morze wzburzone, nawet przy braku jakiegokolwiek wiatru wre u ich prog…” (cyt. za.: „Mela Muter, Malarstwo/Peinture Katalog zbiorów Muzeum Uniwersyteckiego w Toruniu”, red. Mirosław Adam Supruniuk, Sławomir Majoch, Toruń 2010, s. 78). Z tego też okresu, uważanego za najlepszy i najpłodniejszy w twórczości malarki pochodzi wiele pejzaży, portretów.