Medal na pamiątkę śmierci Edwarda Raczyńskiego (1786–18...

Polska pod zaborami (1795–1918), Medal na pamiątkę śmierci Edwarda Raczyńskiego (1786–1845), 1845, Warszawa; Aw: Popiersie Edwarda Raczyńskiego lekko w lewo, na dole sygnatura I.MAJNERT R., EDWARD HRABJA RACZYŃSKI; Rw: * / POZNAŃ 1786 / + 1845, wokół cztery pola w których herb Nałęcz Raczyńskich, Biblioteka Raczyńskich w Poznaniu, stół z książkami i notatkami oraz pomnik Mieszka i Bolesława Chrobrego w Poznaniu; H-Cz. 5404 (R6); ołów, 53.0 mm, 67.20 g; niewielkie ślady korozji, czyszczony, bardzo rzadki, zwłaszcza w tym stanie.
W 1821 roku Edward Raczyński kupił działkę pod bibliotekę, którą wybudowano w latach 1822–1828. Obecny na rewersie medalu budynek został uroczyście otwarty 5 maja 1829 roku. Jest to najstarsza działająca publiczna biblioteka w Polsce, od początku fukcjonująca jako otwarta dla wszystkich. Filarem Biblioteki był prywatny zbiór Edwarda Raczyńskiego, w dużej mierze powstały przez skupowanie książek z kasowanych klasztorów. By dodatkowo zachęcić do darowizn na rzecz Biblioteki, jej statut nadawał prawo do portretu w czytelni dla osób, które przekazały minimum tysiąc woluminów. Dodatkowo, Fryderyk Wilhelm III nadał prawo zobowiązujące wszystkich wydawców do nieodpłatnego przekazywania bibliotece jednego egzemplarza każdej wydanej książki. W okresie międzywojennym Biblioteka nadal się powiększała, przejmując m.in. spuścizny wielu wybitnych Wielkopolan. W październiku 1939 roku dyrektorem został Józef Raczyński (z kurlandzkiej linii rodu), który uchronił zbiory przed spaleniem przez władze niemieckie. W 1943 roku Józef wywiózł do Obrzycka (rodowego majątku) najcenniejsze zbiory (ok. 17 tysięcy sztuk), co uchroniło je przed zniszczeniem w czasie walk o Poznań w 1945 roku. Wówczas to biblioteka została zniszczona, a całe zbiory w niej obecne (90% czyli ok. 180 tysięcy woluminów) spłonęły. W 1951 roku biblioteka wznowiła działalność w budynku zastępczym, gdzie zgromadzono ocalałe resztki księgozbiorów z całego miasta. Dwa lata później rozpoczęto odbudowę gmachu Biblioteki, który oddano do użytku trzy lata później. Od tego czasu Biblioteka Raczyńskich funkcjonuje nadal w swoim pierwontym gmachu.