Autor: GOTTLIEB Maurycy
Tytuł: Portret aktora - studium (1878)
Technika: olej, płótno
Wymiary: 47,5 x 36,5 cm
Wymiary z oprawą: 62 x 51 cm
OBRAZ REPRODUKOWANY:
1. Jerzy Malinowski, Maurycy Gottlieb, Warszawa 1997, s. 39.
2. In the Flower of Youth. Maurycy Gottlieb 1856-1879, Museum of Art, Tel-Aviv, Muzeum Narodowe w Warszawie, 1991, s. 168.
PROWENIENCJA:
- kolekcja prywatna
- kolekcja Andrzeja Miączyńskiego, Kraków
UDZIAŁ W WYSTAWACH:
- In the Flower of Youth. Maurycy Gottlieb 1856-1879, Museum of Art, Tel-Aviv, maj-lipiec 1991;
- Maurycy Gottlieb 1856-1879,
Muzeum Narodowe, Warszawa, sierpień-październik 1991.
OPIS PRACY:
Maurycy Gottlieb poza najwyżej cenionym w dobie akademizmu malarstwem historycznym zajmował się również sztuką psychologicznego portretu. Prezentowany obraz nawiązuje do „Portretu aktora” znajdującego się obecnie w kolekcji Instytutu Naukowego im. Chaima Weizmanna w Rehovot w Izraelu, jednak jego poziom dopracowania oraz wysokie walory artystyczne czynią z niego wspaniałe, samodzielne dzieło. Praca przedstawia popiersie mężczyzny ubranego w ciemny kaftan, spod którego wystaje biały kołnierzyk koszuli. Twarz sportretowanego jest poważna, a głęboko modelowane światłocieniem oczy wpatrzone są w dół. Głowę modela nakrywa kapelusz w typie bikornu. Kolorystyka dzieła jest wąska, dominują w niej odcienie brązu, w których stapia się tło i strój mężczyzny. Ciepłe światło pada punktowo na znakomicie oddaną, malowaną impastowo twarz z wyraźnie zaznaczonymi kośćmi policzkowymi oraz delikatnym zarostem. Praca wpisuje się w ogólną stylistykę malarstwa portretowego Maurycego Gottlieba z lat 1876-1879, w którym widoczna jest silna inspiracja barokową sztuką Niderlandów i Hiszpanii. Artysta najczęściej ujmował popiersia ubranych w ciemne stroje postaci ukazywanych na neutralnym, zwykle stonowanym tle, skupiając się przede wszystkim na opracowaniu modelowanych ciepłym, sztucznym światłem twarzy. Głównym celem artysty było uchwycenie wewnętrznej psychologii modela.
„Portret aktora - studium” można porównać z innymi dziełami Maurycego Gottlieba z tego okresu, np. z „Autoportretem” znajdującym się obecnie w zbiorach Muzeum Narodowego w Kielcach lub też z „Portretem szlachcica z Podola” z kolekcji Instytutu Naukowego im. Chaima Weizmanna w Rehovot. Zwłaszcza wspomniany portret własny wykazuje daleko idące podobieństwa w szkicowym opracowaniu lica obrazu, impastowym traktowaniu niektórych partii oraz w tajemniczym, pełnym niedopowiedzeń wyrazie.
